De documentaire Alphabet

Al weer enige tijd terug zag ik dankzij de OOZ Academie de documentaire Alphabet.

Het begin van de documentaire stemde me depressief. De docu toonde de enorme prestatiedruk in het onderwijs, en zoomde daarbij in op het Chinese onderwijs. Kindertjes die bij ons net de kleuterklassen uit zijn, worden daar klaargestoomd voor wiskunde olympiades. Jonge tieners die er wat beteuterd en haast zielloos bij staan als hun ouders vol trots de enorme stapel diploma’s en oorkondes laten zien. Ik snapte dat het huidige (onderwijs)systeem nodig is geweest om te komen waar we nu zijn, maar het besef van wat wij onze kinderen aandoen was drukkend en nietsontziend. Nu is de tegenbeweging op prestatiedruk niet nieuw, google op ‘prestatiedruk onderwijs’ en de artikelen vliegen je om de oren. En hoe bijzonder is het ook dat het Finse – en het Chinese onderwijs beiden bij de top horen als het gaat om resultaten van de kinderen: waarbij het in het Finse systeem verboden is om punten te geven en het Chinese systeem geënt is die eerder genoemde olympiades en zogenaamde tijgermama’s. De docu vertelde over een test waarbij de mate waarin kinderen en tieners divergent kunnen denken werd gemeten. In 20 jaar tijd liep deze terug van 80% naar 2%. Het kan niet anders dan dat ons onderwijssysteem, de manier waarop wij met de creativiteit van onze kinderen omgaan, daar debet aan is. Wat een mooie shift werd er halverwege de film gemaakt naar hoe het ook anders kan:

• Pablo Pineda. Een man met het syndroom van Down, die als eerste Europeaan met dit een syndroom een universiteitsdiploma haalde. Een man die mij raakte door de eenvoud maar tegelijkertijd enorme diepgang waarmee hij het leven zag: zo gaf hij aan dat het hele leven wat hem betreft alleen uit liefde en uit angst bestond. Dat hij dan het liefst voor de liefde koos. Dat hij door de maatschappij niet werd geacht om vooraan in de rij te staan maar daar maling aan had.
• Andre Stern. Een jonge man die niet naar school of welke lesplaatsvoorziening dan ook is geweest. Die een baan heeft, meesterlijk gitaar speelt en twee talen beheerst.
• De ouders van Andre. Die aangaven dat de enige taak die ouders wat hen betreft hadden, het bieden van ruimte voor ontwikkeling van levenskracht is. Wauw. Daar werd en word ik stil van. Arno (vader van Andre), wiens hele leven in het teken van creativiteit staat. Creativiteit die alleen kan ontstaan door te spelen.

Kortom: Wat een ‘must go see’, deze film. Niet alleen voor onderwijsliefhebbers of opvoeders maar voor iedereen die een beweging ziet in de wereld om ons heen. Een beweging die je uitnodigt om weer spelen en te ontdekken.